Moskus i flytsona

Mange blei nok litt overraska over den friske stilen på Mestertyven, albumet Moskus gav ut i 2014, med eit langt meir improvisasjonsprega uttrykk enn dei små, fine melodiane som prega debuten Salmesykkel. Soleis har det bygd seg opp ein narrativ om trioen som nærast skildrar ei slags radikalisering – frå det trygge og trivelege til det meir komplekse og ukjende.
Ein kan også sjå det slik at gruppa starta opp med eit lite imageproblem og ei debutskive som ikkje var heilt representativ for det dei faktisk dreiv med då Spellemann-nominasjonane kom inn. Soleis var Mestertyven ei landing og eit uttrykk for kva gruppa eigentleg representerte: Ein kombinasjon av slentrande grooves og nesten naive, små, passerande motiv, improvisert fram med stor autoritet og sjølvsikkert samspel.

I utgangspunktet er det mykje det same konseptet som pregar Ulv Ulv, men samtidig er det noko herleg frigjort over plata og eg kjenner for alvor at vi kan legge bak oss spenninga i kontrasten mellom debutplata og det som kom etter. Slike diskusjonar blir ofte kjedelege, og eg kjenner ikkje att pianist Anja Lauvdal, trommeslagar Hans Hulbækmo eller bassist Fredrik Luhr Dietrichson som «rastløse», slik Hubro skildrar dei i presseskrivet.
Det er ikkje rastlause musikarar eg høyrer på Ulv Ulv. Det er tyngde, tolmod og erfaring, og ei sterk evne til å late musikken utvikle seg naturleg. Moskus blir eit mykje meir spennande band når ein flyttar seg vekk frå tankar og forventingar om kva ein (jazz)pianotrio vanlegvis er, og korleis debutplata deira høyrdest ut.

Allereie i dei ti første sekunda i førstesporet «Medstrøms», der Hulbækmo hamrar laust på klangrikt metall, er der ei enorm vilje og retning, som berre vert forsterka etter kvart som Lauvdal gradvis tek over med eit lett preparert piano. Samtidig har ingen av dei hastverk med å flytte seg vidare, og det abstrakte motivet som pregar sporet går igjen nesten alle tre minutta det varer.
Slik klarer dei å gi plass til små variasjonar og å flette detaljar inn i kvarandre. På same måte blir knirking, klang og effektbruk like viktig som akkordar formstruktur i trøorgelsporet «Angelfossen».
Dei elektroniske innslaga har eg stor sans for. Kontrasten mellom elektronikk og akustikk blir stor reint klangmessig i «Noe med utopia, Klondike». Slike kontrastar er veldig morosame, men samtidig er det eit viktig poeng at trioen lukkast med å kombinere sitt svært akustiske utgangspunkt med denne synthbruken, og der er «Ei signekjerring» eit strålande døme på korleis synthlydar også kan, med hjelp av litt varm, ullen støy, kan skli fint inn i dette landskapet.

Samarbeidet med Nils Økland på hardingfele kjennast også heilt naturleg, og Økland klarar fint å setje sitt spor på lydbiletet utan å bli for dominerande. På mange måtar føler eg at Økland, med ei konstant utvikling av nye, små motiv som truleg ikkje kjem igjen, understreker essensen av Moskus sitt prosjekt.
Eg likar korleis dialogen mellom Økland og Moskus på «Den store skjønnheten» gir meg ei kjensle av å delta i ein samtale der alle deler ein løyndom ingen vil seie rett ut. Eg kan føle det rommet som blir skapt og delt mellom musikarane og korleis det kjennast å ta del i det. Det er kanskje den mest optimale effekten improvisert musikk kan skape hjå meg som lyttar.
Økland er svært delaktig i å skape denne kjensla på begge spora han er med på, men trioen klarer det også heilt fint åleine, slik som på «We will always love you too, Whitney Houston». Heile sporet er som ein uskyldig internvits ingen eigentleg heilt kan forklare.

Ein kan seie mykje om kulturelle markørar og tradisjonsbryting når det gjeld Moskus, men det beste med gruppa – og det beste med Ulv Ulv – er eit varmt samspel som skapar rom for nyfiken, uanstrengt lytting både blant utøvarane og dei som lyttar.

Olav Opsvik